Zmiana orzeczenia w zakresie sposobu wykonywania władzy rodzicielskiej

Czy raz wydane orzeczenie w zakresie władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem przesądza o sposobie jej wykonywania aż do czasu osiągnięcia przez dziecko pełnoletności? Nie. Orzeczenie takie może zostać zmienione – o ile są ku temu powody.

Sąd w wyroku rozwodowym, oprócz rozwiązania małżeństwa, rozstrzyga również o innych ważnych kwestiach, w tym o władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi, biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy.

Rodzaje orzeczeń

Sąd może, orzekając o władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi:

1. władzę rodzicielską powierzyć obojgu rodzicom;
2. powierzając władzę rodzicielską jednemu z rodziców, ograniczyć tę władzę drugiemu rodzicowi do prawa współdecydowania o istotnych sprawach dziecka (istotne sprawy powinny być konkretnie wskazane
3. zawiesić władzę rodzicielską;
4. pozbawić władzy rodzicielskiej.

Aktualność orzeczeń

W związku z tym, że sąd podejmując decyzję w zakresie władzy rodzicielskiej, bierze pod uwagę stan faktyczny istniejący w chwili wydawania orzeczenia, może się okazać, że po jakimś okresie ten stan uległ zmianie i wymaga wydania ponownego rozstrzygnięcia w tym zakresie. Czasem jest tak, że podstawy do zmiany orzeczenia pojawiają się nawet po kilku tygodniach od wydania poprzedniego orzeczenia, inne przychodzą po kilku latach. Z perspektywy spraw, które prowadzę, najczęściej zmiany wynikają ze zmian relacji pomiędzy rodzicami i rodzicami a dziećmi.

Przykłady

1. władza rodzicielska została powierzona jednemu rodzicowi, z jednoczesnym ograniczeniem władzy drugiego rodzica. Drugi rodzic ma ustalone kontakty z dzieckiem. Rodzic sprawujący bieżącą opiekę nad dzieckiem utrudnia lub uniemożliwia drugiemu rodzicowi realizowanie tych kontaktów. Może to być podstawa do zmiany orzeczenia o władzy poprzez ograniczenie władzy rodzicielskiej rodzicowi, który do tej pory sprawował bieżącą opiekę nad dzieckiem. Może się też okazać że zasadne będzie powierzenie tej władzy rodzicielskiej rodzicowi, który do tej pory miał władzę ograniczoną;
2. w stanie faktycznym jak wyżej, uległy zmianie relacje pomiędzy rodzicem, któremu władza rodzicielska została ograniczona i dzieckiem. Dziecko nawiązało lepszy kontakt z tym rodzicem, przeprowadziło się do niego i od tamtej pory rodzic wykonuje nad nim bieżącą pieczę. Może to być podstawa do zmiany orzeczenia poprzez powierzenie władzy rodzicielskiej rodzicowi, który miał do tej pory władzę ograniczoną;
3. w stanie faktycznym jak wyżej, uległy zmianie relacje pomiędzy rodzicami i teraz są w stanie się porozumieć i wspólnie sprawować władzę rodzicielską. Może to być podstawa do zmiany orzeczenia poprzez powierzenie władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom;
4. władza rodzicielska jednego z rodziców została zawieszona, z uwagi na fakt, że przebywał on poza granicami Polski i nie miał możliwości jej sprawowania. Rodzic wraca do kraju, nawiązuje właściwe relacje z dzieckiem i drugim rodzicem. Może to być podstawa do zmiany orzeczenia i przywrócenia mu władzy rodzicielskiej, poprzez  powierzenia władzy rodzicielskiej lub ograniczenie władzy rodzicielskiej;
5. rodzic został pozbawiony władzy rodzicielskiej, ponieważ nie interesował się dzieckiem lub stwarzał zagrożenie dla bezpieczeństwa dziecka. Rodzic brał udział w terapii, zaczął interesować się dzieckiem, nawiązał poprawne relacje z dzieckiem, stan zagrożenia dobra dziecka ustąpił. Może to być podstawa do zmiany orzeczenia i powierzenie rodzicowi władzy rodzicielskiej lub jej ograniczenie.

Podstawa do zmiany orzeczenia o władzy rodzicielskiej

Orzeczenie w zakresie władzy rodzicielskiej umieszczone w wyroku rozwodowym może zostać zmienione. Podstawą jest art. 106 k.r.o. zgodnie z którym jeżeli wymaga tego dobro dziecka, sąd opiekuńczy może zmienić orzeczenie o władzy rodzicielskiej i sposobie jej wykonywania zawarte w wyroku orzekającym rozwód, separację bądź unieważnienie małżeństwa, albo ustalającym pochodzenie dziecka.

Postępowanie w sprawie zmiany orzeczenia o władzy rodzicielskiej

Rodzic może złożyć WNIOSEK o zmianę wyroku rozwodowego w zakresie władzy rodzicielskiej.

• wniosek składa się do sądu rodzinnego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dziecka;
• od wniosku należy uiścić opłatę sądową w kwocie 100 złotych;
• w postępowaniu takim sąd orzekający musi zbadać czy dobro dziecka wymaga zmiany rozstrzygnięcia w zakresie władzy rodzicielskiej –  tym samym rodzic musi udowodnić za pomocą różnych środków dowodowych np. z dokumentów, z przesłuchania świadków, z przesłuchania uczestników, istnienie podstaw do wydania takiego rozstrzygnięcia przez sąd (podstawy będą zależały od konkretnego stanu faktycznego – patrz przykłady powyżej).

Czy w tym samym postępowaniu można żądać zmiany orzeczenia o alimentach?

Postępowanie zainicjowane w trybie art. 106 k.r.o. pozwala na zmianę rozstrzygnięcia w przedmiocie władzy rodzicielskiej, nie pozwala natomiast na zmianę elementu wyroku rozwodowego dotyczącego rozstrzygnięcia w przedmiocie obowiązku alimentacyjnego. Rodzic który chce zmienić orzeczenie sądu rozwodowego w zakresie alimentów bo np. sąd opiekuńczy uwzględnił jego żądanie w zakresie zmiany władzy rodzicielskiej, powinien złożyć pozew o zmianę rozstrzygnięcia wyroku rozwodowego dotyczącego obowiązku alimentacyjnego w trybie art. 138 k.r.o.