Rodzaje orzeczeń w sprawach o podział majątku

Sąd w sprawie o podział majątku, poza orzeczeniem kończącym sprawę może wydać w toku postępowania jeszcze dwa rodzaje orzeczeń merytorycznie odnoszących się do składników majątku wspólnego. Sąd może, w razie zaistnienia takiej potrzeby, wydać postanowienia: częściowe i wstępne. Jakie są różnice wydawanych orzeczeń?

Rodzaje orzeczeń w sprawach o podział majątku

W sprawie o podział majątku sąd może wydać postanowienie (odnoszące się do składników majątku wspólnego):

• wstępne
• częściowe
• kończące postępowanie w sprawie

Postanowienie wstępne

Orzeczenie takie ma rozstrzygać w sposób wstępny spór wynikły na tle podziału majątku. Sąd może (ale nie musi) wydać postanowienie wstępne, gdy istnieje spór np. w zakresie istnienia przesłanek do ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym lub ustalenia czy dany składnik w ogóle należy do majątku wspólnego i podlega podziałowi w danej sprawie.

Postanowieniem wstępnym rozstrzygany jest co do zasady spór, jednak szczegółowe rozliczenia dokonywane są dopiero w postanowieniu kończącym sprawę. Postanowienie wstępne może zostać wydane przez sąd I instancji.

Postanowienie wstępne jest zaskarżalne. Czyli po jego wydaniu, każda ze stron ma 7 dni na złożenie wniosku o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia postanowienia. Następnie strona może złożyć, w ciągu 14 dni od dnia doręczenia jej postanowienia wraz z uzasadnieniem, apelację do właściwego sądu okręgowego.

Postanowienie częściowe

Inaczej niż postanowienie wstępne, postanowienie częściowe w sposób kompleksowy rozstrzyga dane zagadnienie. W orzeczeniu takim sąd powinien rozstrzygnąć wszelkie kwestie dotyczące danego sporu, w tym kwotę spłaty oraz rozliczenie poczynionych nakładów. Przykładem takiego orzeczenia może być rozstrzygnięcie np. co do prawa do mieszkania, konkretnej ruchomości itd.

W związku z tym, że postanowienie ma kompleksowo regulować daną kwestię, powinno zawierać:

• sposób podziału
• spłatę – kwotę i termin
• inne rozstrzygnięcia, w tym np. nakaz wydania danego przedmiotu lub opuszczenia i wydania lokalu
• rozliczenie nakładów, wydatków i roszczeń wynikających z posiadania i korzystania z danego składnika

Kwestie uregulowane w postanowieniu częściowym nie będą już w żaden sposób regulowane i zmieniane w orzeczeniu kończącym sprawę.

Postanowienie kończące sprawę

W postanowieniu kończącym sprawę o podział majątku, sąd:

• ustala do wchodzi w skład majątku wspólnego i jaka jest tego wartość (według stanu na chwilę ustania wspólności majątkowej i cen na chwilę orzekania)
• dokonuje podziału majątku

Sąd może:

1. podzielić fizycznie składniki pomiędzy uczestników i ew. zasądzić odpowiednie spłaty tytułem wyrównania wartości przyznanych składników (w ramach fizycznego podziału może nastąpić np. wyodrębnienie lokali w danej nieruchomości)
2. przyznać dany składnik na rzecz jednego z uczestników z jednoczesnym obowiązkiem dokonania odpowiedniej spłaty na rzecz drugiego uczestnika
3. zarządzić sprzedaż składników (najczęściej w przypadku nieruchomości)

• rozlicza koszty postępowania, w tym m.in. koszty opinii biegłych