500+ dla rodzica samotnie wychowującego dziecko

Od sierpnia 2017r. zmieniły się przepisy dotyczące świadczenia 500+. Jedna z wprowadzonych zmian dotyczy formalności jakich musi dopełnić rodzic samotnie wychowujący dziecko.

Zasady ogólne nie zmieniły się – świadczenie wypłacane jest na pierwsze dziecko, w sytuacji gdy dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 800 zł (1.200 zł jeżeli członkiem rodziny jest dziecko niepełnosprawne), na drugie i kolejne dziecko świadczenie wypłacane jest niezależnie od dochodu rodziny.

Jakie utrudnienia – bo w takiej kategorii rodzice postrzegają nowe formalności – czekają na rodzica samotnie wychowującego dziecko i starającego się o świadczenie?

Po zmianach, rodzic zobowiązany jest posiadać (czytaj przedłożyć wraz z wnioskiem o wypłatę świadczenia) tytuł wykonawczy pochodzący lub zatwierdzony przez sąd – zasądzający świadczenie alimentacyjne od drugiego rodzica na rzecz dziecka. Nie dotyczy to sytuacji, gdy:

1. drugie z rodziców dziecka nie żyje;
2. ojciec dziecka jest nieznany;
3. powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone;
4. sąd zobowiązał jedno z rodziców do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka i nie zobowiązał drugiego z rodziców do świadczenia alimentacyjnego na rzecz tego dziecka;
5. dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obojga rodziców sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach.

Jakim tytułem wykonawczym powinien legitymować się rodzic?

• Wyrok sądu zasądzający od rodzica na rzecz dziecka alimenty, ugoda zawarta przed sądem, postanowienie o udzieleniu na czas trwania postępowania zabezpieczenia

Przedłożenie już posiadanego orzeczenia sądu nie jest problematyczne. W gorszej sytuacji są rodzice, którzy do tej pory takiego orzeczenia nie uzyskali – chodzi oczywiście o czas potrzebny na uzyskanie takiego rozstrzygnięcia. Powód musi złożyć pozew o zasądzenie alimentów, sąd wyznaczy rozprawę i następnie wyda wyrok, później wyrok musi się uprawomocnić. Co z punktu widzenia konieczności zgromadzenia do wniosku o wypłatę 500+ stosownych dokumentów jest pewną … niedogodnością. Pamiętać jednak warto, że tytułem wykonawczym może być także postanowienie zabezpieczające –wydane w trakcie postępowania o zasądzenie alimentów, zasądzające kwotę alimentów na czas trwania postępowania właściwego.

Rodzice mogą także zawrzeć przed sądem ugodę, w której ustalą kwotę alimentów.

Wszystkie 3 powyższe opcje dotyczą postępowań wytaczanych bezpośrednio przed sądem – wiążących się z koniecznością wyznaczenia rozprawy (względnie posiedzenia, na którym sąd wyda postanowienie o zabezpieczeniu).

Czy zatem rodzice samotnie wychowujący dzieci „skazani” są na konieczność wytoczenia w imieniu dzieci powództwa o zasądzenie alimentów i na przejście przez całą drogę postępowania sądowego?

Nie! W przepisie jest mowa o tytule wykonawczym wydanym lub zatwierdzonym przez sąd!

• Takim tytułem wykonawczym jest także ugoda zawarta przed mediatorem, a następnie zatwierdzona przez właściwy do rozpoznania sprawy sąd.

Opcja możliwa jedynie dla rodziców zgodnych, co do tego w jakiej kwocie drugi rodzic ma realizować swój obowiązek alimentacyjny względem dziecka, lub co najmniej widzących szanse na porozumienie. Mediacja jest dobrowolna, więc nie można przymusić rodzica do podjęcia rozmów w ramach mediacji (w każdej też chwili rodzic może zrezygnować z dalszych rozmów).

Jeśli jest jednak szansa na porozumienie to warto spróbować. Po przeprowadzonej mediacji, rodzice (jeden z rodziców działający jako przedstawiciel ustawowy dziecka) podpisują wypracowaną ugodę (jeśli jej nie wypracowali, mediator wręcza im protokół z mediacji, w którym potwierdza, że do ugody nie doszło). Ugoda dołączana jest do sporządzanego przez mediatora protokołu z mediacji. Mediator przesyła protokół wraz z ugodą do sądu właściwego do rozpoznania sprawy. Każda ze stron może złożyć wniosek o zatwierdzenie przez sąd zawartej ugody (kiedy występuję w roli mediatora staram się – z przyczyn czysto technicznych – od razu przesłać wraz z protokołem i ugodą wniosek stron o zatwierdzenie ugody – mniej zamieszania i niepotrzebnej dodatkowej korespondencji). W przypadku alimentów, sąd zatwierdza ugodę poprzez nadanie ugodzie klauzuli wykonalności (opłata za nadanie klauzuli wykonalności to 50 zł – dowód uiszczenia opłaty należy dołączyć do wniosku o zatwierdzenie ugody). Tym szybkim i przyjemniejszym sposobem rodzic po otrzymaniu odpisu ugody z klauzulą wykonalności jest w posiadaniu tytułu wykonawczego.

• Kolejną opcją jest umowa rodziców zawarta przed notariuszem, gdzie rodzic zobowiązujący się do płacenia określonej kwoty alimentów, jednocześnie poddaje się egzekucji (na podstawie art. 777 k.p.c.). Konieczne jest wystąpienie do sądu o nadanie klauzuli wykonalności.

Wniosek o wypłatę świadczenia rodzic może złożyć jeszcze zanim będzie miał tytuł wykonawczy – w takim przypadku wniosek zostanie przyjęty i zostanie wyznaczony 3 miesięczny termin na dostarczenie tytułu wykonawczego. W przypadku dostarczenia w tym terminie dokumentu świadczenie wychowawcze przysługuje od miesiąca złożenia wniosku! (o ile spełnione są pozostałe warunki uprawniające do świadczenia) – co zdecydowanie przemawia za zasadnością złożenia wniosku nawet jeśli rodzic nie posiada jeszcze tytułu wykonawczego. Bezskuteczny upływ terminu powoduje pozostawienie wniosku bez rozpoznania.

Formalności odrobinę się skomplikowały, jednak nie powinny nastręczać rodzicom większych problemów, szczególnie że rodzice mają spory wybór opcji uzyskania wymaganego tytułu wykonawczego.