Sprawdź w jakim stopniu odpowiadasz za zobowiązania w małżeństwie!

Sprawa zaciągania zobowiązań i odpowiedzialności za zobowiązania w małżeństwie nie jest tak prosta jak by się mogło wydawać!

Zasadą jest, iż każdy z małżonków odpowiada swoim majątkiem osobistym za zobowiązania zaciągnięte przez niego bez zgody drugiego małżonka. Zaspokojenie z majątku wspólnego małżonków może nastąpić tylko gdy zobowiązanie zostało zaciągnięte co prawda przez jednego z małżonków, ale drugi wyraził na to zgodę.

Zakres odpowiedzialności zmienia się jednak w odniesieniu do zobowiązań wynikających z zaspokajania zwykłych potrzeb rodziny.W przypadku takich zobowiązań odpowiedzialność solidarną ponoszą oboje małżonkowie, nawet gdy zobowiązanie zostało zaciągnięte przez jednego z nich. Solidarna odpowiedzialność małżonków oznacza, że za wskazane zobowiązania małżonkowie odpowiadają wszystkimi składnikami majątków istniejących w małżeństwie, zatem nie tylko z majątku wspólnego, ale także z majątków odrębnych każdego z nich.

Czynnościami powodującymi powstanie takiej odpowiedzialności najczęściej będą zawierane umowy sprzedaży, najmu, o dzieło, pożyczki, itp. Jako zwykłe potrzeby rodziny uznaje się potrzeby wspólne jak i indywidualne każdego z członków rodziny. Do takich wydatków można zaliczyć np. opłaty za mieszkanie takie jak zapłata za czynsz i media, opłaty za artykuły żywnościowe, wydatki na środki czystości, bieżące wydatki na odzież i obuwie, ochronę zdrowia poszczególnych członków rodziny, zakup prasy, książek, biletów komunikacji miejskiej, koszty wychowania i wykształcenia dzieci, zakup zabawek i pomocy szkolnych dla dzieci. Zgodnie z poglądem Sądu Najwyższego (II CK 9/05) zobowiązania zaciągnięte w związku z działalności gospodarczą małżonka – pomimo, że rezultaty mają służyć zaspokajaniu zwykłych potrzeb rodziny, nie mogą zostać zakwalifikowane jako zaspokajanie zwykłych potrzeb rodziny. Wydaje się także, iż wyłączone z rozszerzonej odpowiedzialności będą zobowiązania zaciągnięte na zakup samochodu lub też nieruchomości.

Wbrew błędnemu przekonaniu, kwestia ta nie zostaje rozwiązana pomimo ustanowienia między małżonkami rozdzielności majątkowej. Odpowiedzialność solidarna małżonków za zobowiązania wynikające z zaspokajania potrzeb rodziny istnieje w każdym z ustrojów majątkowych łączących małżonków, także i zatem w ustroju rozdzielności majątkowej. Odpowiedzialność zostaje wyłączona w momencie rozwiązania małżeństwa przez rozwód lub w razie orzeczenia przez sąd separacji.

Istnieje też możliwość wcześniejszego wyłączenia tej odpowiedzialności – jeszcze w trakcie trwania związku małżeńskiego. Sąd z ważnych powodów może, na żądanie jednego z małżonków postanowić, iż za takie zobowiązania odpowiedzialny jest tylko ten małżonek, który je zaciągnął. W szczególności zaś chodzi o sytuacje, kiedy odpowiedzialność solidarna małżonków byłaby sprzeczna z dobrem rodziny. Ważnymi powodami mogą być: lekkomyślność, rozrzutność lub nieudolność małżonka przy zaciąganiu przez niego zobowiązań, ubezwłasnowolnienie jednego z małżonków lub też separacja faktyczna.

Sprawy o wyłączenie odpowiedzialności małżonka rozstrzygane są na wniosek któregokolwiek z małżonków. Skutek postanowienia sądu jest taki, że zostaje wyłączona na przyszłość odpowiedzialność jednego z małżonków za zobowiązania zaciągnięte przez drugiego w związku z zaspokajaniem potrzeb rodziny. Trzeba jendak pamiętać, że postanowienie to nie dotyczy zobowiązań już zaciągniętych.