Sprawa o rozwód, a rozdzielność majątkowa

Od dnia zawarcia małżeństwa małżonków łączy wspólność majątkowa – chyba, że zawarli stosowną umowę. Intercyza może zostać podpisana zarówno przed ślubem, jak i w każdym innym momencie trwania małżeństwa.

Problemu nie ma gdy małżonkowie się dogadują i wspólnie postanawiają taką umowę zawrzeć, jednak jeśli między małżonkami jest konflikt i wielkimi krokami zmierzają w stronę rozwodu, możemy założyć, że nie mają szans na dojście do porozumienia co do zniesienia wspólności majątkowej. W takiej sytuacji pozostaje rozwiązanie z udziałem sądu.

Rozdzielność majątkowa powstanie między małżonkami z datą uprawomocnienia się wyroku orzekającego rozwód. Podkreślić należy jednak, że w przypadku trudnych rozwodów data ta może być odległa. Sprawy w których oboje małżonków próbuje wykazać wyłączną winę drugiego, dodatkowo walczą o władzę rodzicielską, kontakty i alimenty trwać mogą nawet 2 – 3 lata. Na termin wydania rozstrzygnięcia mają wpływ przede wszystkim terminy i ilość rozpraw wyznaczanych przez sąd. (istotna jest tutaj na przykład liczba zgłoszonych świadków albo czas jaki zajmie uzyskanie opinii z RODK).

Zaznaczyć należy także, iż w wyroku rozwodowym sąd nie może orzec, że rozdzielność powstała z datą wsteczną. Jedyną możliwością aby uzyskać takie rozstrzygnięcie jest założenie osobnej sprawy – złożenie pozwu o ustanowienie rozdzielności majątkowej. Orzeczenie w takiej sprawie może zostać wydane także w trakcie trwania postępowania o rozwód, a nawet po uprawomocnieniu się wyroku rozwiązującego małżeństwo (o ile powództwo zostało wytoczone przed tą datą).

Data ustanowienia rozdzielności majątkowej ma kluczowe znaczenie dla dokonania podziału majątku wspólnego, bowiem na tą datę ustala się skład tegoż majątku. Chęć uzyskania wcześniejszego rozstrzygnięcia co do rozdzielności wynika albo z obawy że drugi małżonek zadłuży wspólny majątek albo z chęci zatrzymania uzyskiwanych dochodów wyłącznie na swoje potrzeby – od chwili ustanowienia rozdzielności majątkowej każdy z małżonków uzyskuje dochody wyłącznie do swojego majątku osobistego.

Sądem właściwym w sprawie o podział majątku jest sąd rejonowy, w którego okręgu małżonkowie mieli ostatnie wspólne miejsce zamieszkania, jeżeli chociaż jedno z nich w okręgu tym jeszcze stale przebywa. W braku tej podstawy wyłącznie właściwy jest sąd miejsca zamieszkania strony pozwanej, a gdy i tej podstawy nie ma – sąd miejsca zamieszkania powoda.

Co powinno znaleźć się w pozwie o ustanowienie rozdzielności majątkowej?

W piśmie takim małżonek powinien wykazać, że istnieją ważne powody do ustanowienia rozdzielności majątkowej – przytoczyć okoliczności faktyczne wskazujące na to, że dalsze trwanie wspólności ustawowej poważnie zagraża jego interesowi majątkowemu, a tym samym dobru rodziny, lub wykazać że małżonkowie z uwagi na nieporozumienia utracili zdolność do wykonywania zarządu majątkiem wspólnym. Powodami takimi mogą być np.: życie w rozłączeniu (separacja faktyczna), trwonienie majątku wspólnego, rażąca niegospodarność małżonka, niedopuszczanie do korzystania ze wspólnego majątku, przeznaczanie składników tego majątku na alkohol, narkotyki, udział w grach hazardowych, dokonywanie szczególnie ryzykownych operacji finansowych zagrażających bytowi finansowemu rodziny, brak przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny itp.

Sąd może ustanowić rozdzielność z datą wniesienia powództwa lub nawet z datą wcześniejszą – ale takie orzeczenia maja miejsce tylko w szczególnych wypadkach (np. małżonkowie od dawna żyją w faktycznym rozłączeniu).